Όταν βρεθείτε στη Θεσσαλονίκη, πάρτε την απόφαση με συνείδηση ταξιδευτή να εγκαταλείψετε το μεγάλο αυτοκινητόδρομο και να κινηθείτε στην παλιά, την ιστορική Εγνατία Οδό· αυτήν που θα σας οδηγήσει στον προορισμό σας, την Πέλλα. Είναι μια ευκαιρία να γίνετε ταξιδιώτες της Via Egnatia μαζί με χιλιάδες ανθρώπους μέσα στο χρόνο της ιστορίας που ακολούθησαν την ίδια διαδρομή.
Η Πελλαία σταφυλή παρήγαγε τον περίφημο Πελλαίο Οίνο. Τα λαξεύματα στον ασβεστολιθικό βράχο που έφερε στο φως η ανασκαφική έρευνα, φιλοξένησαν τους αρχαίους αμπελώνες παράγοντας εξαιρετικό κρασί. Αυτό που συνόδευε τα συμπόσια στους ανδρώνες των σπιτιών της Πέλλας. Το ψηφιδωτό δάπεδο του Διονύσου που θα θαυμάσετε στο νέο αρχαιολογικό μουσείο, επιβεβαιώνει τη φιλία του τόπου με το κρασί. Εδώ, στο ανάκτορο της Πέλλας φιλοξενούμενος του βασιλιά Αρχελάου, ο Ευριπίδης συνέγραψε την τραγωδία Βάκχες, έναν ύμνο στον θεό Διόνυσο και τη ζωτικότητα της φύσης.
Με τη γεύση του κρασιού στα χείλη θα φτάσετε σε λίγα λεπτά στα Γιαννιτσά, την αγαπημένη πόλη του Γαζή Εβρενός. Κατά την Τουρκοκρατία πλάι στην Εγνατία Οδό λειτουργούσαν τα περίφημα χάνια των Γιαννιτσών. Το φαγητό που προσέφεραν στους ταξιδιώτες, ήταν εκλεκτό. Αρνάκι με ρύζι, κοτόπουλο με πλιγούρι και ψητό γριβάδι αλιευμένο στη Λίμνη των Γιαννιτσών ήταν οι εύγευστες επιλογές των προηγούμενων αιώνων.
«Φτάσαμε την αυγή σ’ ένα καινούργιο και καθαρό χάνι (των Γιαννιτσών) περιτριγυρισμένο από μια σειρά από τεράστια πλατάνια. Περιποιηθήκαμε τις πληγές μας και κοιμηθήκαμε βαθιά μέχρι τις 10 το πρωί. Μετά φάγαμε το πρωινό που παραγγείλαμε: ένα τέταρτο αρνιού ψημένο σε δημόσιο φούρνο με ρύζι. Ήταν η τελειότητα της μαγειρικής. Φάγαμε επτά βασιλικά πρωινά πληρώνοντας μόνο ένα δολάριο. Λίγα πράγματα μετά από ένα διάστημα τριάντα χρόνων διατηρούνται τόσο έντονα στη μνήμη όπως αυτό το ρουστίκ ανατολίτικο ξενοδοχείο πίσω από τα μεγαλοπρεπή δένδρα, με την αξεπέραστη ομορφιά του τοπίου τριγύρω και τον ανεπιτήδευτο, καλόπιστο πανδοχέα που με ευγένεια μας σέρβιρε.»
(Cyrus Hamlin, 1847)
Στα Γιαννιτσά μπορείτε να επισκεφθείτε τα υπό αναστήλωση οθωμανικά μνημεία. Το Μαυσωλείο του Γαζή Εβρενός, τον Τουρμπέ, το Ρολόι του Σερίφ Αχμέτ, το Τζαμί του Σεΐχη Ιλαχή μαρτυρούν τα χρόνια που οι Δερβίσηδες δίδασκαν στους μεντρεσέδες και μια ολόκληρη πόλη μαθήτευε στην ποίηση.
Όταν ολοκληρωθεί η περιήγηση, μπορείτε να κατευθυνθείτε στις ταβέρνες και τα καφενεία που ξεδιπλώνονται σε όλη την πόλη και κυρίως στον κεντρικό πεζόδρομο. Οι κλασσικές ελληνικές γεύσεις προσφέρονται εδώ γενναιόδωρα. Να είστε σίγουροι ότι από αυτήν την πόλη φεύγεις μόνο χορτασμένος. Αν τώρα ήρθε η ώρα για τα επιδόρπια, πειθαρχήστε στην επιθυμία και γευθείτε ποικίλα γλυκά αλλά και τον τοπικό χαλβά και τα λουκούμια, καλούδια μακραίωνα των Γιαννιτσών φερμένα από τα χρόνια της Οθωμανικής Περιόδου.
Κατά τον 20ο αιώνα τα γαστρονομικά ήθη της Πέλλας ενσωμάτωσαν τις γεύσεις και τις συνήθειες που κουβάλησαν οι πρόσφυγες στους ενδεείς μπόγους. Το χοιρινό με πρασοσέλινο, το χοιρινό με λάχανο τουρσί, ο καβουρμάς, το πορτς έγιναν τα αγαπημένα πιάτα του κάθε νοικοκυριού. Η γαλατόπιτα, η σαραλόπιτα και τα ωτία είναι ζυμωμένα με τη λαϊκή παράδοση. Κάθε Πέμπτη τα νοικοκυριά των Γιαννιτσών μαγειρεύουν ψάρι, ανάμνηση, λες, της αποξηραμένης λίμνης που κάποτε εξασφάλιζε την επιβίωση των κατοίκων.
Και αν η περιπατητική σας διάθεση είναι ακμαία, ακολουθείστε την Οδό Χατζηδημητρίου που σας κατευθύνει βόρεια, στο βουνό Πάικο. Τα καλά οργανωμένα μονοπάτια όπως το Ρωμαϊκό Μονοπάτι θα σας οδηγήσουν στο δάσος με τις οξιές ενώ στα ξέφωτα η θέα του μακεδονικού τοπίου θα αποσβέσει τον κάματο της πεζοπορίας. Η ευκαρπία του έθρεψε τη ζωή στα δύσκολα χρόνια του 20ου αιώνα. Ροδακινιές, αχλαδιές, βερικοκιές, δαμασκηνιές ευδοκιμούν παντού και παράγουν τις εύγευστες κομπόστες και τα γλυκά κουταλιού. Οι καλλιέργειες του σπαραγγιού και τα κτήματα της Κρύας Βρύσης με τους οργανωμένους λαχανόκηπους ολοκληρώνουν την εικόνα του κάμπου που έχετε εμπρός σας. Στους πρόποδες του βουνού διακρίνονται οι Πηγές της Αραβησσού. Αυτό το ανήλιο τοπίο αποκαλύπτει ότι είναι το νερό που ευλογεί τη ζωή από τη Νεολιθική Εποχή έως σήμερα. Είναι το νερό που υποδέχτηκε τον άνθρωπο σε αυτόν τον τόπο, τον έθρεψε και του πρόσφερε τις προϋποθέσεις να δημιουργήσει. Εδώ και χρόνια οι ίδιες πηγές υδρεύουν τη Θεσσαλονίκη.
Και από αυτό το σύντομο ταξίδι στην Πέλλα της Γεύσης, ως ενθύμηση, κρατείστε τους στίχους του Ευριπίδη για το θεό Διόνυσο γραμμένους εδώ, στην Πέλλα.
«Το ίδιο, σε πλούσιους και φτωχούς,
δίνει ευφροσύνη απ' το κρασί απίκραντη
κι οχτρεύεται
όποιον δεν δείχνει προθυμία
μέρα και νύχτα να περνά
τη ζήση με καλή καρδιά
κι όποιον το νου του δεν κρατά
με φρόνηση μακριά απ' αυτούς
που όλα τα ξέρουνε θαρρούν.»
(Από το Α’ Στάσιμο των Βακχών)
